Bàn bạc với phóng viên Báo Quân đội quần chúng, PGS TSKH Vũ Cao Minh, Nghiên cứu viên cao cấp, Viện Địa chất (Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam) khẳng định, “bệnh” sụt lún đất đã phát hiện ra từ lâu, nhưng muốn “trị” được nó, cần phải thực hiện đồng thời nhiều giải pháp
Một số nghiên cứu gần đây thường có quy mô nhỏ, cụ thể vào một số khu vực mà nguy cơ tai biến đã hiện hữu và ảnh hưởng đến đời sống của dân cư. Tuy nhiên, một duyên do cũng đang được nhiều chuyên gia đề cập tới chính là các nhân tố điều kiện khí hậu. Các rung động địa chất như nổ mìn, tác động bơm hút khai thác nước ngầm ở những nơi khai phá khoáng sản, tạo thành những hố sụt lún.
Việc trước nhất là chúng ta cần đầu tư nghiên cứu phân vùng sụt lún quy mô và đồng bộ; dùng các tổ hợp phương pháp, ưu tiên sử dụng các phương pháp hiện đại ít làm ảnh hưởng, xáo động đến môi trường đất, nước.
Hiện tượng sụt lún đất xảy ra tại Trại Cau, Đồng Hỷ, Thái Nguyên. Hiện tượng đã được lặp lại vào những ngày cuối tháng 8 vừa qua tại tổ 3, khu Thủy Sơn, phường Cẩm Sơn, TP Cẩm Phả (tỉnh Quảng Ninh) khiến người dân hoang mang, lo lắng.
Các điều kiện tự nhiên về địa chất, khí hậu và thủy văn ở nước ta có cường độ cao, sự biến động lớn là những nguyên tố thúc đẩy quá trình hoạt động sụt lún diễn ra mạnh mẽ hơn các nơi khác. Ngoài phần lộ ra trên mặt ở vùng trung du và miền núi, diện tích lớn các cấu trúc đá vôi còn bị phủ bởi trầm tích ngay dưới vùng địa hình thấp và đồng bằng, ven biển.
Cần có những nghiên cứu chuyên sâu! PV: Hiện tượng sụt lún đất xảy ra từ lâu, người dân cũng đã phải hứng chịu các tác hại của nó, vậy chúng ta đã có những nghiên cứu cụ thể nào về hiện tượng này không thưa ông? PGS TSKH Vũ Cao Minh: Tác hại như thế nào thì phần đông là người dân địa phương đã thấy rõ.
PV: Trước khi chờ lời giải toàn diện cho bài toán gai góc kể trên, ông có khuyến cáo gì đối với người dân, chính quyền ở những địa phương xảy ra hiện tượng sụt lún? PGS TSKH Vũ Cao Minh: Theo tôi, đầu tiên các cấp chính quyền cần dựa vào kết quả phân vùng tai biến hiểm họa do sụt lún để có định hướng quy hoạch dùng đất, xây dựng các công trình xa khu vực hiểm hoặc có giải pháp công trình một cách hiệu quả, an toàn; đưa ra cảnh báo sớm cho cộng đồng và có chỉ thị cụ thể, nghiêm ngặt về sử dụng, khai khẩn quỹ đất, quỹ nước đối với cộng đồng trong khu vực có hoạt động sụt lún ngầm; đồng thời có biện pháp cung cấp nước sinh hoạt tụ tập cho dân chúng, tránh hiện tượng khai thác nước dưới đất một cách tùy tiện bởi đây là một trong những nguyên nhân chính làm mất sự thăng bằng và xúc tiến quá trình sụt lún gây ra tai biến sụt lún mặt đất.
Cần có những quy định cụ thể với cộng đồng trong việc khai thác dùng nước dưới đất; có các quy định pháp lý về quản lý và cấp giấy phép trong xây dựng. Hiện giờ, ngoài đề tài nghiên cứu độc lập cấp Nhà nước: “Nghiên cứu đánh giá tổng hợp các loại hình tai biến địa chất trên lãnh thổ Việt Nam và các giải pháp phòng tránh” (thời đoạn II: Các tỉnh miền núi phía Bắc) do Viện Địa chất (Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam) chủ trì, chưa có một đề tài nào nghiên cứu chuyên sâu về các tai biến xảy ra ở những vùng sụt lún đất.
Ông có thể cho biết, sụt lún đất do hiện tượng địa chất nào gây nên? PGS TSKH Vũ Cao Minh: Phần lãnh thổ miền Bắc và Bắc Trung Bộ nước ta có diện phân bố đá vôi rộng, các tai biến sụt lún xảy ra khá thẳng tắp.
Sụt lún đất do đâu? Phóng viên (PV) Thưa Phó giáo sư, thời kì gần đây liên tục xuất hiện tình trạng đất sụt lún xảy ra ở đô thị Cẩm Phả (tỉnh Quảng Ninh), huyện Thanh Ba (tỉnh Phú Thọ) ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, sinh hoạt của người dân.
PV: Như vậy, các giải pháp để xử lý hiện tượng sụt lún đất vẫn đang phải chờ những nghiên cứu mới từ các nhà khoa học? PGS TSKH Vũ Cao Minh: Đúng vậy! đề phòng và giảm thiểu hiện tượng sụt lún đất là câu chuyện khá dài. QĐND - Những năm gần đây ở một số địa phương xảy ra hiện tượng sụt lún đất, tạo ra các hố lớn mà người dân còn thường gọi là “hố tử thần”
PV: Trân trọng cảm ơn Phó giáo sư! LÊ XUÂN ĐỨC (thực hành). Tôi xin được nói thêm, muốn biết việc khai phá đá và nổ mìn có là căn nguyên gây ra hiện tượng sụt lún hay không thì phải có những đánh giá, nghiên cứu cụ thể. Phối hợp giữa các nhà khoa học, các cấp chính quyền và cộng đồng về nguy cơ tai biến. PV: Xem ra đó mới chỉ là nguyên do“nội tại”? Liệu việc dùng nguyên liệu nổ công nghiệp trong khai thác khoáng sản có là nguyên cớ dẫn đến hiện tượng này không thưa ông? PGS TSKH Vũ Cao Minh: Đúng như vậy! thời gian qua, các hoạt động của con người như khai thác nước dưới đất, đào hố móng xây dựng các công trình, khai thác khoáng sản… làm cho hiện tượng sụt lún đất đá trở nên mạnh mẽ và nghiêm trọng hơn.
Ảnh: Đức Lê. PGS TSKH Vũ Cao Minh. Tuy nhiên, đó cũng mới chỉ là tác hại trước mắt, còn nguy cơ sụt lún trên diện rộng là tương đối lớn. Ảnh: Vũ Minh. Có tức là hiện tượng sụt lún tại một số địa phương vừa qua đã trở nên vấn đề lớn, không còn là chuyện nhỏ nữa. PV: Thưa! Việc nổ mìn ảnh hưởng như thế nào đến địa chất và tầm ảnh hưởng của nó sẽ tác động trong đường kính bao lăm? PGS TSKH Vũ Cao Minh: hiện giờ, chưa có đánh giá chuẩn nào cho rằng mìn nổ đến bao nhiêu thì gây sụt lún.
Tỉ dụ như hiện tượng sụt lún đất ở huyện Thanh Ba (tỉnh Phú Thọ), qua nghiên cứu, khảo sát hiện tượng, các nhà khoa học đã kết luận rằng: duyên do cốt yếu của nó là hiện tượng sụt lún địa chất, còn lại những nguyên cớ khác, chỉ có thể gây khích động đến hiện tượng sụt lún.
Hiện tượng sụt lún hay còn gọi là “hố tử thần” đáy, là biểu hiện của nhiều quá trình khác nhau và nó diễn ra liền dưới mặt đất gây nguy hại đến con người.
Song song, phải phối hợp các phương pháp luận giải duyên cớ cơ chế và đưa ra giải pháp công trình phù hợp khắc phục sự cố và thiết kế xây dựng an toàn. Sụt lún đất gây ra các tai biến địa chất khiến môi trường bị hủy hoại và thiệt hại đáng kể cho kinh tế, từng lớp. Sụt lún đất là một hiện tượng hoạt động địa chất chính yếu trong các vùng phân bố đá vôi, đá có thành phần cacbonat nói chung.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét