Có những em hiểu được mình, nhầm thì sửa
Có những con số chúng ta không bao giờ đưa: có bao nhiêu người tốt nghiệp Đại học Y không đi làm tại các tỉnh, mà ở lại Hà Nội, thậm chí làm việc tại các cửa hàng.
Trái ngành là không tốt! Có một số sinh viên thi vào được những trường danh giá, đòi hỏi lực học rất tốt mới thi đỗ, nhưng trong quá trình học lại nản vì mọi thứ không như mình tưởng. Chúng ta chịu ảnh hưởng từ thời Lý đến hiện tại (hơn 10 thế kỷ) cái “hư văn, khoa cử và quan trường”.
HCM: Trong tổng số thí sinh thi vào một số trường, chỉ có 25% biết mình nên chọn nghề gì. Khi không đạt được nên thất vọng tột độ. Ngoài gia đình, còn dư luận xã hội nữa, nhất là với những trường hợp được nom học giỏi mà không may thi trượt.
Lâu nay, làm gì có ai hướng nghiệp cho học sinh đâu, toàn các em tự tìm hiểu. Nhà trường phải kết hợp với gia đình hướng nghiệp cho các em.
Thứ nữa, nhà trường phối hợp với gia đình phải làm tốt công tác hướng nghiệp, giúp các em hiểu, đánh giá được bản thân mình. Trong tầng lớp Việt Nam bây giờ, nuôi con học đến lớp 12 thì đại bộ phận theo triết lý “Học để thi đại học”, thậm chí là vào trường nào cũng được, dù không biết học ra để làm gì.
Có nước là 40:60, nhưng đốn là 50:50. Lúc đó câu hỏi “dừng lại, hay đi tiếp” cũng rất đau đầu.
Còn chúng ta có chủ trương phân ban, nhưng phân theo khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật, khoa học tầng lớp; do ít người vào học khoa học xã hội quá thì lại có một ban chung.
Nhưng từ đó đến nay không ai thực hiện. Như thế là không đánh giá đúng được năng lực của mình, trước hết là không hiểu rõ bản thân của mình. Ở đây có cả vấn đề không đánh giá đúng mình, không đánh giá đúng ngoại cảnh, thể diện một cách hão huyền.
Các vị phụ huynh phải hiểu, đánh giá đúng con mình, đừng tạo sức ép. Tôi biết có người tốt nghiệp Đại học Y ra mở cửa hàng gỗ và họ thú vị với công việc hiện tại. TSKH Phạm Minh Hạc, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục.
Tự tử do áp lực Những năm gần đây, cứ vào đợt công bố điểm thi ĐH, không ít thí sinh rơi vào stress vì thi trượt. Chúng ta cần phổ quát rộng rãi mục đích giáo dục, làm cho mọi tầng lớp dân chúng, nhất là những gia đình có con em vừa sang trọng kỳ thi vào ĐH hoặc sắp học lớp 12 nhận thức rõ: học để thành người và thành nghề. Ở các nước, họ tổ chức phân luồng. Ở Pháp, đến lớp 7 thì học 1 năm hướng học và hướng nghiệp; nghĩa là vẫn học chương trình thông thường nhưng người ta gọi năm học đó là hướng học và hướng nghiệp bởi bắt đầu từ đấy là hướng nghiệp rất rõ.
Xin cảm ơn ông về cuộc chuyện trò. Từng lớp cần những con người có đạo đức và tay nghề. Chúng tôi có con số của các nhà tâm lý học ở TP.
Đó có phải sự phân luồng? Đó là phân ban chứ không phải phân luồng. Ở nước ta trước đây đã có sự phân chia từ hết lớp 9; em nào lên THPT vào ban A thì học cốt yếu môn Toán, Lý, Hóa. Nhiều trường hợp thất vọng, nhưng không đến mức quá lớn. Học để đi thi, chỉ lấy đi thi vào ĐH là con đường gần như là độc nhất đối với thanh niên nước nhà - Đấy là một thảm họa, hoang tiền, thời kì, công sức của cả gia đình và tầng lớp.
Ở Anh, sau lớp 10 là phân luồng rất rõ; em nào nối lên học lớp 11, 12 gọi là A (phân ban hẹp để vào các trường ĐH tương ứng). Riêng tỉnh Vĩnh Phúc bắt đầu từ năm ngoái có chủ trương phân luồng: Anh nào đi học nghề thì được cho tiền đi học.
Có thể đấy cũng là một phản ứng tuyệt vọng do sức ép của gia đình, kiểu như nuôi con như thế, con phải vào đại học, trở thành bác sĩ, kỹ sư. Rốt cục trên thực tại chương trình phân ban đã bị hủy bỏ. Đó chính là một lý do dẫn đến các trường hợp tự vẫn. Việc phân luồng như nhiều nước thực hành, chúng ta khó thực hành theo hay sao? Từ năm 1996, tại Hội nghị Trung ương 2, khóa VIII đã đặt ra vấn đề phân luồng trong Nghị quyết Trung ương 2 về giáo dục.
Phân luồng là luồng này đi học nghề, luồng kia đi ĐH. 18 tuổi, nhưng không vạch được đường đời, cho rằng ước vọng, kỳ vọng vào ĐH là độc nhất vô nhị. Như nước Đức, sau lớp 5 đã phân luồng: đi học để ra nghề hay đi vào một trường trung học để lên ĐH. Tỉ dụ ,ở Trung Quốc là 50:50, nghĩa là 50% học hết THCS thì đi học nghề, còn 50% học tiếp để vào ĐH.
Nhưng đây lại là một vấn đề khác, nói thì rất dài. Tay nghề có thể là công nhân, kỹ sư hay nhà khoa học.
Không phải vào ĐH là con đường tiến thân quang vinh duy nhất. Khi không đạt được thì sức ép của gia đình dẫn đến hậu quả không hay.
Thậm chí có những trường hợp tự tử chỉ vì thất vọng. Hướng nghiệp kém Đành rằng việc kỳ vọng vào ĐH là quá lớn, do triết lý “hư văn, khoa cử, quan trường” từ thời phong kiến còn rơi rớt lại - như ông nói. Trường hợp quá bức xúc dẫn đến mâu thuẫn tột cùng, không có lối thoát thì là cá biệt, nhưng cá biệt đó sinh ra từ đại thể. Việc học một ngành, ra làm việc ngành khác, ông có cho rằng “kiểu gì thì có kiến thức cũng tốt; kiến thức đó sẽ hỗ trợ cho công việc của người ta dù công việc đó trái với ngành được đào tạo”? Với từng trường hợp cụ thể thì phải nghiên cứu, nhưng nói chung thì không tốt.
Họ phân thành 2 luồng rõ rệt, thậm chí có tỷ lệ phần trăm. Thực ra, công tác hướng nghiệp gồm 4 nội dung: Mỗi học sinh phải hiểu đúng năng lực; hiểu được hứng của mình; năng lực, hứng này có đáp ứng yêu cầu thị trường lao động không; Hoàn cảnh kinh tế gia đình mình như thế nào? Cả 4 điều này chúng ta không nói rõ để từng học trò, từng gia đình hiểu.
Ông có nhận xét gì về các trường hợp này? Nói riêng trong trường hợp tự tận khi đi thi không đạt yêu cầu, nếu xét dưới giác độ cá thể thì: Hành động thi trượt mâu thuẫn với kỳ vọng, tức là sự kỳ vọng quá lớn dẫn đến thất vọng tột bực và dẫn đến trầm mình.
GS. Nhưng lẽ nào không có biện pháp nào để giảm bớt “bi kịch”? Phải thừa nhận công tác hướng nghiệp ở khối THCS và THPT làm rất kém.
Hiện thời, số trường nghề quá ít, chúng lại được đôn từ cao đẳng lên ĐH. Nhiều em còn chịu sức ép từ gia đình, thưa ông? Đúng. Hoài Hương (thực hiện).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét